Bền vững từ đường đua đến thực tiễn: SKF đồng hành cùng Ferrari chuyển giao công nghệ xanhSKF và Ferrari: 75 năm đồng hành chuyển giao công nghệ từ đường đua F1 sang xe thương mại.

Bền vững từ đường đua đến thực tiễn: SKF đồng hành cùng Ferrari chuyển giao công nghệ xanh

Giới thiệu

Khi nhắc đến xe đua Công thức 1 (F1) công suất 1.000 mã lực, chúng ta thường nghĩ đến tốc độ và cạnh tranh. Tuy nhiên, ngày nay, yếu tố bền vững cũng đã trở thành một tiêu chí quan trọng. Động cơ hybrid hiện tại của F1 được đánh giá là hiệu quả nhất thế giới, mang lại công suất cao với lượng nhiên liệu tiêu thụ và phát thải CO₂ thấp hơn bất kỳ loại xe nào khác. Nhiều công nghệ giảm phát thải từ xe đua đã và đang được chuyển giao sang xe thương mại, mở ra tiềm năng lớn cho ngành ô tô.

Ít ai biết rằng, lực G mà các tay đua F1 trải nghiệm khi vào cua tương đương với lực mà phi hành gia Apollo cảm nhận khi trở lại Trái đất. Những thách thức kỹ thuật trong F1 thúc đẩy sự sáng tạo, tạo ra các công nghệ có thể ứng dụng rộng rãi cho xã hội, như hệ truyền động hybrid, hệ thống treo thích ứng và thậm chí cả các nút chức năng trên vô lăng xe thông thường. Vậy, liệu các giải pháp giảm phát thải CO₂ cũng có thể được chuyển giao như vậy?

Động cơ hybrid hiệu quả nhất

SKF hợp tác cùng Ferrari từ những ngày đầu và hiện đang hỗ trợ Ferrari đạt mục tiêu trung hòa carbon.

Động cơ F1 hiện đại là minh chứng cho hiệu quả vượt trội: công suất cao, tiêu hao nhiên liệu thấp, giảm phát thải CO₂. Đội đua Scuderia Ferrari – đội thành công nhất lịch sử F1 – đã chuyển giao công nghệ bền vững từ đường đua sang xe thương mại trong nhiều năm qua.

Bền vững đã trở thành một chỉ tiêu, một mục tiêu mới.

Marco Civinelli, Trưởng phòng thiết kế cơ khí và vận hành, Scuderia Ferrari.

Ông Laurent Mekies, Giám đốc đua của Ferrari, chia sẻ: “Sự cạnh tranh thúc đẩy chúng tôi phát triển công nghệ bền vững có thể ứng dụng vào xe thương mại. Điện khí hóa là ví dụ điển hình.”

Ferrari bắt đầu áp dụng động cơ điện một phần trên xe F1 từ năm 2009, sau đó nhanh chóng đưa công nghệ này lên xe thương mại (mở đầu với mẫu LaFerrari), hiện có 4 mẫu hybrid và tiếp tục mở rộng. Ferrari cam kết trung hòa carbon vào năm 2030, thực hiện các hoạt động cụ thể, đặt mục tiêu khoa học theo lộ trình 1,5°C của Thỏa thuận Paris.

Ferrari đã đưa động cơ điện một phần vào F1 từ năm 2009; hiện hãng sở hữu 4 mẫu xe hybrid thương mại.

Tư duy mới cho kỹ sư, nhà thiết kế

F1 được ví như “phòng thí nghiệm sáng tạo” với nhiều giải pháp kỹ thuật có tiềm năng lớn khi ứng dụng vào xe thương mại. Theo ông Marco Civinelli (Ferrari), ngoài hiệu suất và độ tin cậy, bền vững đã trở thành mục tiêu quan trọng, đòi hỏi kỹ sư và nhà thiết kế phải thay đổi tư duy: thiết kế linh kiện nhẹ hơn, hiệu quả hơn so với giải pháp hiện tại.

Giảm trọng lượng xe đua (F1 quy định tối thiểu 789 kg năm 2023) giúp tăng hiệu suất và giảm tiêu thụ nhiên liệu.

SKF – Đối tác chiến lược của Ferrari

SKF là đối tác kỹ thuật của Ferrari ngay từ khi đội đua thành lập. Khoảng 300 ổ trục SKF tùy chỉnh được trang bị trên mỗi chiếc F1 1.000 mã lực, đạt tốc độ tối đa tới 370 km/h. Ổ trục SKF xuất hiện ở hộp số, hệ thống treo, bộ truyền động và bánh xe.

SKF hợp tác chặt chẽ với Ferrari để phát triển các giải pháp nhẹ hơn, hiệu quả hơn. Ông Andrea Rifici (Quản lý khách hàng tại SKF Racing Unit) cho biết: “Chúng tôi cung cấp ổ bi hybrid – sử dụng bi/roller ceramic thay vì thép, mới đây còn phát triển kim ceramic cho hộp số.”

SKF là đơn vị tiên phong sử dụng kim ceramic thay cho thép trong hộp số xe đua, giúp tăng công suất động cơ và giảm ma sát gần 70% (theo thử nghiệm Ferrari). Ngoài ra, SKF còn sáng tạo sử dụng vật liệu composite, dầu bôi trơn gốc nước và tối ưu hình học bên trong ổ bi để tăng hiệu quả.

SKF tiên phong sử dụng kim ceramic thay cho thép trong hộp số xe đua F1, giảm ma sát tới 70%.

Ổ bi hybrid ceramic trong xe điện

Ngành ô tô đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ nhận thức môi trường và các quy định khí thải nghiêm ngặt. Các hãng xe toàn cầu nỗ lực giảm trọng lượng xe và phát thải. Ổ bi hybrid ceramic đã được ứng dụng trên nhiều mẫu xe điện, góp phần giảm phát thải carbon, nhất là khi dự báo đến năm 2025, xe plug-in chiếm 23% doanh số xe du lịch mới toàn cầu (tăng từ dưới 10% năm 2021).

Ông Mekies (Ferrari) nhấn mạnh: “Để giảm phát thải, hợp tác cùng các đối tác có cùng tầm nhìn là yếu tố then chốt.” SKF tận dụng kinh nghiệm từ F1 để phát triển, chuyển giao công nghệ sang các ngành khác – kể cả hàng không. “F1 là cơ hội lớn để chúng tôi thúc đẩy lộ trình bền vững toàn cầu,” ông Andrea Rifici chia sẻ.

Bốn loại ổ bi chịu nhiệt vượt trội

Xe đua ngày nay đã tiến một chặng đường dài từ các mẫu cổ điển sử dụng ổ bi lăn trung tâm cho trục khuỷu, đến những mẫu Grand Prix hiện đại. Dưới đây là bốn loại ổ bi tiêu biểu trên đường đua thế kỷ 21:

• Ổ bi moay-ơ (Hub bearing units – bánh xe): Giữ vai trò tương tự trên xe thường nhưng phải chịu tải và độ nghiêng lớn hơn nhiều do điều kiện khắc nghiệt trên đường đua. SKF cung cấp nhiều thiết kế đặc biệt để tăng khả năng chịu tải, độ cứng khi vào cua gắt, đảm bảo hiệu quả phanh và lốp kể cả ở tải ngang lớn.
• Ổ bi kim (Needle roller bearings – động cơ): Sử dụng các con lăn nhỏ, tiết diện thấp nhưng chịu tải lớn, phù hợp cho các vị trí giới hạn không gian lắp đặt.
• Ổ bi lăn (Rolling element bearing – hệ thống treo): Thay thế ổ trượt truyền thống khi cần độ chính xác cao hoặc ma sát lớn. Có nhiều biến thể: một dãy bi, có phớt, có nắp chắn, dạng đầy bi hoặc có lồng tách.
• Ổ bi tiếp xúc góc 4 điểm (Four-point angular contact ball bearing – hộp số): Thiết kế đặc biệt giúp chịu tải hướng kính và hướng trục hai chiều, tiết kiệm không gian so với ổ bi hai dãy hoặc hai ổ bi đơn.

Tham khảo thêm về hợp tác giữa SKF và Ferrari tại website “75 năm đổi mới”.

Kết luận & Gợi ý hành động

Những đổi mới từ đường đua F1 không chỉ giúp Ferrari và SKF tạo ra những mẫu xe thương mại tiên tiến, bền vững mà còn góp phần lan tỏa công nghệ xanh cho ngành ô tô. Ổ bi hybrid ceramic, các giải pháp giảm ma sát, tối ưu trọng lượng – tất cả đều hướng tới mục tiêu giảm phát thải và nâng cao hiệu suất. Các doanh nghiệp, kỹ sư và nhà sản xuất hãy chủ động tìm hiểu, ứng dụng các công nghệ này để bắt kịp xu hướng bền vững của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

© 2025 TST Việt Nam. Bản quyền nội dung thuộc về tác giả biên dịch.